Amyotrofische Laterale Sclerose (ALS)

Amyotrofische Laterale Sclerose (ALS) is een progressieve spierziekte die in de hersenen en het ruggenmerg ontstaat. Bij ALS sterven de motorische zenuwcellen langzaam af, waardoor er geen signalen meer worden afgegeven van de hersenen naar de spieren. Er bestaat ook een variant van ALS met een minder snel beloop, genaamd Progressieve Spinale Musculaire Atrofie (PSMA). De logopedist kan ondersteunen bij kauw- en slikproblemen, speekselvloed en communicatieproblemen.

Symptomen

Moeheid en spierzwakte zijn de eerste symptomen van de ziekte. Ook zullen de spieren in de keel, in het gezicht en in ledematen minder krachtig worden, wat kan leiden tot loopstoornissen, spiertrekkingen, slikstoornissen en problemen met communiceren. Uiteindelijk zullen de meeste spieren verlammen. De tijd tussen de eerste verschijnselen en het uiteindelijk verlammen van de spieren verschilt per persoon.

Kauw- slikproblemen

Omdat de spieren in het mond- en keelgebied slechter gaan functioneren en uiteindelijk helemaal kunnen stoppen met functioneren is de kans op verslikking van vloeistof, eten of speeksel groot. Wanneer ook de spieren die de ademhaling aansturen niet goed functioneren, is de persoon met ALS of PSMA niet in staat krachtig te hoesten. De persoon met ALS of PSMA door het gebrek aan hoestkracht het gene waarin hij/zij zich verslikt niet of onvoldoende op hoesten. Het gevolg hiervan is een mogelijke longontsteking, welke in het ergste geval kan leiden tot overlijden.

De logopedist kan beoordelen wat er mis gaat tijdens het slikken en beoordelen of een aanpassing van de consistentie noodzakelijk is. Tevens kunnen er compensatietechnieken worden aangeleerd om het slikken beter te laten verlopen. Vaak is het nodig de omgeving te adviseren. Voor meer informatie over logopedie bij slikproblemen zie: dysfagie (slikproblemen).

Gezien de problemen op het gebied van kauwen en slikken, hebben personen met ALS of PSMA kans op vermagering en uitdroging (door minder te eten en drinken). Een goede samenwerking tussen de logopedist en de diëtist is dan ook noodzakelijk.

Communicatieproblemen

Om te kunnen spreken hebben we de spieren in ons gezicht nodig. Wanneer deze spieren niet voldoende worden aangestuurd kan de spraak dysatrisch of zelfs onmogelijk worden.  Voor meer informatie over dysartrische spraak zie dysartrie. Wanneer spreken onmogelijk wordt kan er met hulp van de logopedist een passend communicatiehulpmiddel worden aangemeten en aangeschaft.

Fotograaf: Albert Brunsting
Fotograaf: Albert Brunsting

Meer informatie over ALS

Stichting ALS

Vereniging Spierziekten Nederland

ALS-centrum